Hypertensie

Wat is bloeddruk?

De druk op de bloedvaten die ontstaat wanneer het hart bloed in het lichaam pompt heet bloeddruk. De bloeddruk wordt uitgedrukt in twee waarden :

• Systolische bloeddruk of bovendruk: Dit is de maximale druk die ontstaat wanneer het hart samentrekt om het bloed naar het hele lichaam te pompen.
• Diastolische bloeddruk of onderdruk: Dit is de minimale druk die ontstaat wanneer het hart ontspant en opnieuw met bloed wordt gevuld.

De bloeddruk wordt uitgedrukt in mmHg (lees: millimeter kwik). De ideale bloeddruk voor een gezonde volwassene is < 120/80 mmHg. Vaak delen artsen en verpleegkundigen deze waarde door 10 en spreken ze van “12 over 8”.

Wat is hoge bloeddruk?

Wanneer je bloeddruk voortdurend hoger is dan 140/90 mmHg[1] (of 14 over 9), dan heb je hypertensie.

Na een bepaalde tijd en met de leeftijd neemt de bloeddruk toe. Hoe valt dit te verklaren? De vaatwand van de grote bloedvaten wordt stijver en de kleine bloedvaten worden smaller. Hierdoor zal het hart meer kracht moeten ontwikkelen om het bloed in de bloedvaten te pompen. Dit leidt tot een verhoging van de bloeddruk.

Meer informatie over je bloeddrukwaarden, vind je hier.

Wat zijn de symptomen?

Vele mensen weten niet dat hun bloeddruk te hoog is, omdat ze geen symptomen ervaren. Daarom wordt hypertensie ook beschreven als een stille doder.

Slechts bij langdurige en extreem hoge bloeddruk kunnen klachten optreden zoals hoofdpijn, oorsuizingen, gezichtsproblemen, vermoeidheid of neusbloedingen.

Daarom is het tijdig ontdekken van een verhoogde bloeddruk cruciaal. De enige manier om te weten of je een hoge bloeddruk hebt, is door het te meten.

Wat zijn de oorzaken?

Er bestaan twee soorten hypertensie.

Primaire hypertensie

Primaire hypertensie (of essentiële hypertensie) komt het meest voor. Dit is een hoge bloeddruk zonder duidelijke oorzaak. Een aantal risicofactoren kunnen de kans verhogen dat je hypertensie zal ontwikkelen. Het risico zal het sterkst toenemen wanneer meerdere van deze factoren aanwezig zijn.

Risicofactoren
Aan een aantal van de risicofactoren voor hypertensie kan je helaas niets doen.

Andere risicofactoren kan je wel eenvoudig aanpakken, een eerste stap naar het voorkomen of behandelen van hypertensie. 

Lees hier meer over wat je zelf kan doen om je bloeddruk onder controle te krijgen.

Secundaire hypertensie

Een beperkt aantal patiënten lijdt aan secundaire hypertensie. Dit is een hoge bloeddruk ten gevolge van een onderliggende aandoening. Als de diagnose van die aandoening vroeg wordt gesteld, zorgt een passende behandeling voor een normalisering van de bloeddruk.

Wat zijn de gevolgen?

Laat je bloeddruk regelmatig controleren. Is je bloeddruk hoger dan 140/90 mmHg (of 14 over 9), raadpleeg dan je arts. Ook al ervaar je geen symptomen, is het tijdig ontdekken van een hoge bloeddruk uiterst belangrijk.

Wanneer een patiënt een hoge bloeddruk heeft, dan moet zijn hart meer kracht ontwikkelen om bloed door het lichaam te pompen. Na verloop van tijd kan hierdoor het hart verzwakken en kunnen de vaatwanden worden aangetast. Dit leidt tot een verhoogd risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten.

HARTFALEN
Doordat het hart steeds harder moet pompen, kan na bepaalde tijd de hartspier verslappen. Het hart geraakt als het ware vermoeid en hartfalen ontstaat. Bij hartfalen wordt er onvoldoende bloed door het lichaam gepompt.

SLAGADERVERKALKING
Door de hoge druk, moet het hart meer pompen en treedt langzamerhand beschadiging aan de vaatwanden  op. Deze beschadiging zal een ontstekingsreactie geven, die ook wel slagaderverkalking (of atherosclerose) wordt genoemd. Door de ontstekingsreactie wordt de vaatwand dikker en ontstaan er plaques  op de binnenwanden van de bloedvaten. De plaques maken de doorgang nauwer, waardoor de bevloeiing van bepaalde organen in het gedrang kan komen. De plaques kunnen ook scheuren. Op de plaats van de scheur zal zich een bloedklonter (een trombus) vormen die het bloedvat kan verstoppen. Soms kan een deeltje van de bloedklonter afbreken en verderop vast komen zitten.

Hoe herken je een hartinfarct?

Je kan een hartinfarct herkennen aan een aantal symptomen, maar de belangrijkste is pijn op de borst. Deze pijn houdt ook in rust aan en kan uitstralen naar de linkerarm, schouder, hals en kaak. Verder kan je ook last hebben van je maag, bleek zien, veel zweten en/of braken. Wanneer de pijn aan de borst ook in rust langer dan 5 minuten aanhoudt, bel 112!

Hoe herken je een beroerte?

Je kan een hartinfarct herkennen aan een aantal symptomen, maar de belangrijkste is pijn op de borst. Deze pijn houdt ook in rust aan en kan uitstralen naar de linkerarm, schouder, hals en kaak. Verder kan je ook last hebben van je maag, bleek zien, veel zweten en/of braken. Wanneer de pijn aan de borst ook in rust langer dan 5 minuten aanhoudt, bel 112!

Naast het verhoogde risico op hart- en vaatziekten, kunnen ook andere organen beschadigd worden. Hoge bloeddruk kan je OGEN en NIEREN beschadigen, en verhoogt de kans op DEMENTIE.

Wat zijn de geassocieerde aandoeningen?

Wie zijn de “foute vrienden” van hypertensie? Soms kunnen andere ziekten een primaire ziekte verergeren of aantasten. Deze andere ziekten zijn wat we comorbide ziekten noemen. Hypertensie heeft zijn eigen groep van “foute vrienden”, waarvan de belangrijkste zijn:

	HYPERCHOLESTEROLEMIE	Wanneer er hoge niveaus van LDL-cholesterol in het bloed zijn, die geassocieerd worden met een verhoogd risico op atherosclerose of coronaire hartziekte.
	TYPE 2 DIABETES	Treedt op wanneer de cellen van het lichaam niet goed reageren op insuline, een hormoon dat de bloedsuikerspiegel controleert. Als gevolg hiervan stijgt de bloedsuikerspiegel. Hoge bloedsuikerspiegels over een langere periode leiden tot complicaties zoals beroerte, voetzweren en oogletsel.
	CORONAIRE HARTZIEKTE	Een beperking van de bloedtoevoer naar het hart leidt tot een tekort aan zuurstof voor de hartspiercellen. Een veel voorkomend symptoom is pijn op de borst, die vaak optreedt bij fysieke inspanning.
	CHRONISCHE NIERZIEKTE	Wanneer de nieren gedurende een periode van maanden of jaren niet goed functioneren, wat leidt tot complicaties zoals hart- en vaatziekten, anemie of pericarditis.

[1] Referentie: 2018 ESH/ESC guidelines for the management of arterial hypertension.